De Donderbus

De wagon is een personenwagon van het type Donderbus Cid-24 met 56 zitplaatsen derde klas, gebouwd in 1927 in Duitsland door de firma Linke-Hofmann-Busch (LHB) in Breslau, met serienummer 98 046. Sinds 2021 is de wagon eigendom van Stichting GOLS Station Groenlo en is in de periode 2024-2025 geheel gerestaureerd.

De wagon dank de bijnaam Donderbus (Donnerbüchse) aan de volledig stalen, ongeïsoleerde constructie, die tijdens het rijden veel lawaai veroorzaakte voor de reizigers. Dit type wagon werd, samen met enkele andere types, vanaf de jaren 1920 als eenheidswagons (Einheitswagen) aangeduid. Deze wagons werden volgens uniforme richtlijnen gebouwd voor de Deutsche Reichsbahn, nadat een commissie in die tijd een aantal standaardtypes voor personen- en bagagewagons had vastgesteld om de enorme variatie aan wagons die er daarvoor was te beperken. Er zijn tussen 1921 en 1931 in Duitsland in totaal 9172 wagons van het type Donderbus gebouwd. In het grensverkeer met Oost-Nederland werden ze ook ingezet.

Het is een tweeassige doorloopwagon; via een open bordes kun je instappen en overstappen naar andere wagons. De houten bankjes, verdeeld over twee compartimenten, zijn typisch voor een derde klas wagon. Eigenlijk is de wagon 1927 als vierde klas gebouwd maar deze werd al in 1928 afgeschaft waardoor het een derde klas werd. In het midden bevindt zich een toilet. Verwarming vond tot 1935 plaats door middel van stoom (afkomstig van de stoomlocomotief). De 98 046 is een van de vier rijtuigen die in 1935 tot het type Ciuv-24/35 zijn verbouwd. Bij deze verbouwing kregen ze een verwarmingsoven in plaats van de bank tegenover de toiletruimte, zodat ze als bijwagen van dieseltreinstellen konden worden ingezet. Na 1953 werd de gasverlichting, die er vanaf 1927 in zat, vervangen door elektrische verlichting.

De 98 046 Breslau was vanaf 1927 lange tijd in gebruik bij de Duitse Reichsbahn en gestationeerd bij de “Reichsbahndirektion” in Breslau (na 1945 hernoemd tot Wroclaw in Polen). Hoewel veel wagons van dit type in de Tweede Wereldoorlog verloren gingen, kwam deze na 1945 in dienst bij de nationale Duitse spoorwegen (Deutsche Bahn). In 1965 werd hij uit de actieve dienst genomen en kwam vanaf 1980 in gebruik bij museumspoorlijn Wetterau bij Bad Nauheim, en tot 2015 bij de museumspoorlijn Wutachtalbahn in Zuid-Duitsland. In 2015 werd hij overgenomen door het Herinneringscentrum Kamp Westerbork, dat de wagon 2020 schonk aan Stichting GOLS Station Groenlo.

Personenwagon Donderbus

ModelCid-24 (vanaf 1935 Ciuv-24/35)
Serienummer98 046 Breslau
FabrikantLinke-Hofmann-Busch Breslau
Bouwjaar1927
Spoorwijdte1435 mm
Gewicht≈ 19 ton
Lengte over buffers13,92 meter
Radstand/wielbasis8,5 meter
RemmenKunze-Knorr P luchtrem en handrem
Maximum snelheid90 km/h
Aantal zitplaatsen56
Aantal toiletten1